Anasayfa
Latest images
TÜRK ALFABESİ (ABECESİ) :
Türk alfabesinde 8'i ünlü 21'i ünsüz olmak üzere 29 harf vardır.
ÜNLÜLERİN ÖZELLİKLERİ :
Başka bir sesin yardımı gerekmeksizin tek başına söylenebilen harflerdir:
a, e, ı, i, o, ö, u, ü.
Ünlü harflerin söyleniş ve yazımdaki özelliklerine göre öbeklenişi:
Kalın ve ince ünlüler :
Harfler söylenişleri sırasında dilimizi ileri - geri hareket ettirirler. Dilimizi ileri ittiren ünlülere ince ünlü; dilimizi geri çektiren ünlülere de kalın ünlü denir.
Kalın ünlü : a, ı, o, u
İnce ünlü : e, i, ö, ü
Ünlülerin bu özelliğinden büyük ünlü uyumu kuralı oluşmuştur.
Düz ve yuvarlak ünlüler :
Harfler söylenişleri sırasında dudaklarımızı şekillendirir. Dudaklarımız düzken söylenebilen harflere düz ünlü; yuvarlaklaştırılarak söylenebilen harflere de yuvarlak ünlü denir.
Düz ünlüler : a, e, ı, i
Yuvarlak ünlüler : o, ö, u, ü
Geniş ve dar ünlüler :
Harfler söylenişleri sırasında çenemizi hareketlendirir. Çenemizin aşağıya hareketi ile ağız boşluğu genişler. Bu biçimdeyken söylenebilen harflere geniş ünlü; çenemizi hareketlendirmeden söylenebilen harflere de dar ünlü denir.
Geniş ünlüler : a, e, o, ö
Dar ünlüler : ı, i, u, ü
Harflerin düzlük, yuvarlaklık ve genişlik - darlık özelliklerinden küçük ünlü uyumu kuralı oluşmuştur.
| DÜZ | YUVARLAK |
| Geniş | Dar | Geniş | Dar |
| Kalın a | ı | o | u |
| İnce e | i | ö | ü |
ÜNSÜZLERİN ÖZELLİKLERİ :
Türk alfabesinde 21 ünsüz vardır. Bunlar bir ünlünün yardımıyla söylenebilir. Bunları söylerken kendilerinden sonra "e" ünlüsü getirilir.
Ünsüzler : b,c,ç,d,e,f,g,ğ,h,j,k,l,m,n,p,r,s,ş,t,v,y,z.
Söyleniş Biçimleri : be, ce, çe, de, fe, ge, yumuşak ge, he, je, ke, le, me, ne, pe, re, se, şe, te, ve, ye, ze.
Sert Ünsüzler : Söylenişleri sırasında ses tellerini titreştirmeyen ünsüzlerdir : ç, f, h, k, p, t, s, ş.
Yumuşak Ünsüzler : Söylenişleri sırasında ses tellerini titreştiren ünsüzlerdir : b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z.
Sürekli Ünsüzler : Sürekli söylenebilen ünsüzlerdir : b, c, d, f, g, ğ, h, j, l, m, n, r,s, ş, v, y, z.
Süreksiz Ünsüzler : Sürekli söylenemeyen ünsüzlerdir : ç, k, p, t.
Uyarı :
Ünsüzlerin sert ya da yumuşak ünsüz olup olmadığını anlayabilmek için ünsüzlerin başına bir ünlü getirilerek söylenir, işaret parmağıyla başparmağımızı gırtlağımızın üstüne bastırır, ses tellerinin titreşip titreşmediğini saptarız.
| Sert Ünüzler | Yumuşak Ünsüzler | |
| Sürekli Ünsüzler | f, h, s, ş | ğ, j, l, m, n, r, v, y, z |
| Süreksiz Ünsüzler | ç, k, p, t | b, c, d, g |
